بیماری های چشمی. از آنجایی که چشم ها یکی از حساس ترین و آسیب پذیر ترین اعضای بدن به شمار می آیند به همین دلیل اگر کوچکترین علامتی در چشم ها به وجود بیاید باید سریعا به پزشک مراجعه کنیم تا برایمان دردسر ایجاد نکند و به بیماری و معضل چشمی تبدیل نشود.
مراقبت از چشم ها یک امر حیاتی است که متاسفانه شاید خیلی از ما به آن توجه زیادی نمی کنیم و سهل انگارانه از کنار مساله ی به این مهمی می گذریم و همین امر باعث شده تا اغلب ما بیماری های چشمی را تجربه کنیم.
در این مقاله می خواهم در مورد 5 تا از بیماری های چشمی که دست کم افراد بزرگسال یکی از آن ها را تجربه کرده اند صحبت کنم.
با من همراه باشید
انواع بیماری های چشمی
بیماری های چشمی شاخه های زیادی دارد و هر کدام به نوعی باعث اذیت و احساس ناراحتی در چشم و یا باعث تاری دید می شود که حتی گاهی می تواند باعث کوری هم شود.
توجه داشته باشید بعضی از بیماری های چشمی مادرزادی هستند ولی برخی از آن ها بر اثر کهولت سن یا ضربه و یا بیماری های دیگر ایجاد می شود
پروپتوزیس یا بیرون زدگی چشم
یکی از بیماری های چشمی شایع، بیماری پروپتوزیس است که می تواند یک یا هر دور چشم را درگیر کند.
در این بیماری، به دلیل برخی از انواع ضایعات و اختلالات چشمی مانند تورم عضلات چربی، بافت های پشت چشم از داخل کاسه چشم بیرون می زند و در پی آن قرنیه چشم در معرض هوا قرار می گیرد و رطوبت رسانی چشم، کار دشواری می شود که در موراد حادتر فشار زیادی بر عصب بینایی وارد می شود و ممکن است باعث کوری م خواهند شدشود.
عوامل موثر در ایجاد بیماری چشمی پروپتوزیس
پروپتوزیس یا همان بیرون زدگی چشم می تواند بر اثر برخی بیماری ها یا اختلالات مثل پرکاری تیروئید، سرطان خون، آب سیاه و مواردی از قبیل ایجاد شود.
گریوز چشمی یکی از علت های مهم در ایجاد بیرون زدگی چشم است که به آن افتالموپاتی هم گفته می شود. این اختلال یک اختلال خود ایمنی است و هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم هجوم می برند و در پی آن آنتی بادی ها ترشح می شوند و به عضلات چشم منتقل می شوند و باعث التهاب چشم خواهند شد.
پروپتوزیس چه علائمی دارد؟
برای اینکه بدانیم به بیماری چشمی بیرون زدگی چشم مبتلا شده ایم یا خیر می توانیم به چند نشانه توجه کنیم که مهم ترین نشانه های آن عبارتند از:
- قرمزی چشم
- خشکی چشم بیش از حد و غیر معمول
- احساس درد شدید در چشم
- بیرون زدگی چشم
- سفیدی ملموس بین بخش بالای عنبیه و پلک
بیرون زدگی یا پروپتوزیس چگونه درمان می شود؟
برای درمان بیماری چشمی پروپتوزیس در درجه ی اول باید علت آن تشخیص داده شود که در این صورت به درمان کمک بسیاری می کند.
همانطور که گفتم در این بیماری چشمی، قسمت عمده ای از چشم در معرض هوا قرار می گیرد و خشکی چشم شدیدی رخ می دهد که برای جبران و مرطوب نگه داشتن چشم باید از اشک مصنوعی یا قطره چشم که به رطوبت چشم کمک کند استفاده کرد.
اگر با وجود استفاده از اشک مصنوعی و قطره چشم کمک زیادی به وضعیت چشم بیمار نشد باید مجددا به چشم پزشک مراجعه کند تا راه درمان دیگری جایگزین کند.
سیتومگالوویروس
سیتومگالوویروس یک نوع عفونت است که به سلول های گیرنده ی نور حمله می کند که باعث کاهش بینایی و در موارد حادتر منجر به کوری می شود.
این بیماری چشمی جزو بیماری های جدی و خطرناک است که باید خیلی زود تشخیص داده شود و نسبت به درمان آن اقدام شود.
عوامل موثر در ایجاد بیماری چشمی سیتومگالوویروس
این بیماری چشمی که به اختصار به آن cms گفته می شود یک نوع ویروس است که به عنوان یک منبع عفونت در انسان به شمار می آید که اغلب با هیچ علائم و نشانه ای همراه نیست.
معمولا سیستم دفاعی انسان قادر به مقابله با این نوع ویروس می باشد اما در صورتی که سیستم ایمنی بدن فردی ضعیف باشد ریسک ابتلا به این بیماری در آن ها فزایش می یابد که در افراد مبتلا به ایدز این بیماری بسیار مشاهده شده است و نسبت به سایر افراد بیشتر ئر معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
سیتومگالوویروس می تواند در قسمت های مختلف بدن ایجاد شود که معمولا دستگاه گوارش را درگیر می کند.
Cms چشمی به بخش عنبیه چشم (عنبیه به بافتی که در قسمت پشت چشم قرار دارد و در بین اجزای چشم نقش بسیار مهمی را ایفا می کند گفته می شود) حمله می کند. در بیشتر مواقع عفونت ها هنگامی ایجاد می شود که تعداد سلول های T در بدن به کمتر از 40 کاهش یابد.
علائم cms یا سیتومگالوویروس
همانطور که گفتم معمولا این بیماری چشمی هیچ نوع علائم و نشانه ای ندارد اما برخی از علائم خاص آن می تواند به این شکل خود را نشان دهد تا زنگ خطری باشد برای بیمار تا هر چه سریعتر برای درمان اقدام نماید:
- احساس جسم شناور در چشم
- از بین رفتن دید محیطی
- تاری دید و کوری در برخی نقاط
- احساس برق در چشم
سیتومگالوویروس چگونه درمان می شود؟
همانطور که گفتم این بیماری بیشتر در افرادی که سیستم دفاعی ضعیفی دارند رخ می دهد و در صورتی که علائم آن را مشاهده کردید سریعا به پزشک مراجعه کنید .
داروهای گوناگونی وجود دارد که عوارض بیماری چشمی سیتومگالوویروس را کنترل و کاهش می دهد. هر چه سریع تر این بیماری تشخیص داده شود، شانس درمان بالاتر می رود.
دقت کنید اگر فقط یکی از چشم های شما درگیر این بیماری شده باشد و سریع نسبت به درمان آن اقدام کنید می توان از ابتلای چشم دیگر به این بیماری جلوگیری کرد.
معمولا برای درمان سیتومگالوویروس داروهای خوراکی، تزریقی و وریدی تجویز می شود که از رشد بیماری جلوگیری می کند و برای بهبود باید به طور مداوم و مرتب از آن ها استفاده کرد.
انحراف چشم
شاید وقتی حرف از انحراف چشم می شود ذهن اکثر ما به سمت کودکانی برود که اصطلاحا چشمان لوچی دارند و وقتی به چیزی نگاه می کنند مردمک چشم هایشان به هم زدیک می شود و یا هر دو مردمک در یک نقطه قرار نمی گیرد.
انحراف چشمی یکی از بیماری های چشمی شایع است که اغلب در کودکی اتفاق می افتد و یا حتی به صورت مادرزاد در نوزادان دیده می شود.
به این بیماری چشمی استرابیسموس نیز گفته می شود و در آن، چشم های فرد وقتی به چیزی نگاه می کند با همدیگر تطابق ندارند و هر کدام به جهات مختلفی متمرکز می شود.
عمدتا دلیل انحراف چشمی ضعف عضلات چشمی در یک یا هر دو چشم است که باعث می شود وقتی فرد به چیزی نگاه می کند چشم هایش به یک نقطه خاص متمرکز نشود و به سمت بینی بچرخد.
این مشکل می تواند در همه ی موارد و همیشه وجود داشته باشد و یا در برخی موارد و شرایط دچار انحراف شود که در مراحل اولیه باعث می شود فرد به دو بینی دچار شود و یا جهت گیری نامناسبی پیدا کند .
بهترین زمان درمان انحراف چشمی در همان دوران کودکی است که درمان بسیار ساده تر و راحت تری دارد. متاسفانه این بیماری چشمی با افزایش سن کئدک درمان نمی شود و توصیه می کنم در همان کودکی نسبت به درمان فرزندتان اقدام کنید.
عوامل موثر در ایجاد بیماری انحراف چشمی
دلایل متعددی می تواند در ایجاد انخراف چشمی نقش داشته باشد اما به طور کل نمی توانگفت این بیماری زمینه ژنتیک و موروثی دارد.
گاهی این بیماری بر اثر عدم درمان دوربینی شدید رخ می دهد و یا بیماری چشمی استرابیسموس می تواند بر اثر ضربه شدید به سر اتفاق بیفتد.
زمانی که ضربه ای به سر وارد می شود بخشی از مغز انسان که وظیفه ی کنترل عضلات چشم را دارد ضعیف عمل می کند و در پی آن انحراف چشمی به وجود می آید.
علائم انحراف چشمی یا استرابیسموس
از مهم ترین و مشخص ترین علائم انحراف چشمی لوچی و عدم تطابق هر دو چشم به یک نقطه است. اما احراف چشمی علائم و نشانه های دیگری هم دارد که به شرح ذیل است:
- نداشتن تقارن نقاط انعکاسی چشم
- لوچی در یک چشم
- عدم هماهنگی در حرکت هر دو چشم در یک زمان
- چرخیدن سر به یک سو
استرابیسموس یا انحراف چشمی چگونه درمان می شود؟
کمی بالاتر گفتم که بیماری چشمی استرابیسموس به دلیل ضعف عضلات چشم است و برای درمان انحراف چشمی باید این عضلات را تقویت کرد که درمان های متفاوتی بسته به شدت و علت آن در نظر گرفته می شود که می تواند هم به صورت مجرا و هم به صورت ترکیبی از آن ها بهره مند شد که برخی از این درمان ها عبارتند از:
- عینک طبی یا لنز طبی چشم
- بسیتن یک چشم یا چسب زدن برای تقویت چشم دیگر و استفاده از پماد و قطره های چشمی
- انجام عمل جراحی جهت تطابق عضلات چشم
التهاب در بخش عنبیه چشم
لایه عروقی به یک لایه فیبروزی می گویند که از چشم مراقبت و محافظت می کند که نقش اساسی را در تغذیه و تبادل گازها دارد. لایه عروقی به سه بخش تقسیم می شود که عبارتند از:
- جسم مژگانی
- عنبیه
- مشیمیه
هنگامی که هر کدام از این اجزا دچار التهاب شوند به آن اختلال التهاب مجموعه عنبیه اطلاق می شود. در مجموع این اختلال به سه دسته تقسیم میشود که یکی از آنها یک بخش مختلف از ناحیه عروقی را درگیر می‌‌کنند.
التهاب مجموعه عنبیه چند نوع دارد؟
این نوع بیماری سه نوع دارد:
- معمولا 40 تا 70 درصد موارد التهابات مجموعه عنبیه مربوط می شود به التهاب بخش جلویی چشم. این نوع التهاب بر روی عنبیه و بافت اطراف و همچنین جسم مژگانی تاثیر می گذارد که برخی به آن التهاب عنبیه هم می گویند چون عنبیه جزوی از این ساختار بوده و ملتهب می شود.
- نوع دوم مربوط می شود به التهاب بخش میانی که جزو بخش های عنبیه است و قسمت پشتی جسم مژگانی و بخش اعظمی از شبکیه را درگیر می کند که خوشبختانه چندان رایج نیست.
- سومین نوع التهابات مجموعه ی عنبیه مربوط می شود به بخش پشتی که جزو نادرترین التهابات است. در ابن نوع، قسمت پشتی چشم تحت عنوان مشیمیه درگیر می شود و بر روی عنبیه و عصب بینایی تاثیر می گذارد. درمان التهاب بخش پشتی کار ساده ای است و باعث کاهش بینایی به صورت پیشرونده می شود.
عوامل موثر در ایجاد بیماری چشمی التهابات مجموعه عنبیه
شاید نتوان به طور قطع دلیل مشخصی برای ایجاد التهابات مجموعه عنبیه در نظر گرفت چون این مشکل می تواند بر اثریک بخش وسیعی از سندرم ها و بیماری ها رخ دهد.
یکی دیگر از دلایل ابتلا به التهابات مجموعه عنبیه مربوط می شود به واکنش طبیعی بدن به عفونت بدن.
اما در نوع التهاب بخش جلویی به هیچ وجه بر اثر بیماری های دیگر رخ نمی دهد و می تواند بر اثر صدمات چشمی رخ دهد.
علائم التهاب مجموعه عنبیه
این مشکل می تواند خیلی اتفاقی با درد و قرمزی به سراغ بیمار برود که هم می تواند خفیف باشد و هم شدت یافته. اما رفته رفته باعث تاری دید می شود که برخی از علائم های دیگر آن عبارتند از:
- قرمزی چشم
- تاری دید
- احساس جسم شناور در چشم
- احساس درد در چشم
- حساسیت به نور
التهابات مجموعه عنبیه چگونه درمان می شود؟
زمانی که درمان صحیحی برای درمان این مشکل آغاز گردد علائم بهبودی کم کم در فرد دیده می شود. درمان های متداول برای التهابااین نوع بیمات مجموعه عنبیه بدین شرح است:
استفاده از قطره چشمی در کنار استفاده از داروهای ضد التهابی
استفاده از داروهای خوراکی استروئیدی
تزریق داروهای استروئیدی در بخش پشتی مجموعه عنبیه
اگر برای درمان نیاز به نفوذ به درون مجموعه عنبیه باشد ممکن است با خود عوارضی مثل سندرم کوشینگ، آسیب به کبد، کلیه و استخوان به همراه داشته باشد.
کور رنگی
حتمن این نوع بیماری را یا خودتان یا یکی از اطرافیانتان تجربه کرده است که اغلب آقایلن به این اختلال دچار هستند. در کور رنگی افراد می توانند همه ی رنگ ها ببینند اما در تفکیک و جداسازی رنگ ها دچار مشکل می شوند.
کسانی که دچار این اختلال هستند در تشخیص همه ی طیف های رنگی دچار مشکل نیستند ولی به طور مثال نمی تواند تمام طیف های گروه رنگی سبز یا قرمز را از هم تشخیص دهند.
در برخی از افراد کور رنگی بدین شکل است که مثلا فرد نمی تواند رنگ زرد را با آبی تشخیص دهد .
یک نوع دیگر از این اختلال که تحت عنوان مونوکروماتیسم می باشد، فرد فقط قادر به تشخیص رنگ سیاه و سفید است که به طور کل 7% از مردان و کمتر از یک درصد از زنان به آن مبتلا هستند.
عوامل موثر در ایجاد بیماری چشمی کوررنگی
این نوع اختلال و مشکل ریشه ی ژنتیکی دارد که به دلیل اختلال در نحوه ی دریافت و پاسخ دادن به به بعضی از طیف های رنگی خاص به وسیله ی یک یا چند سلول حساس به نور در عنبیه رخ می دهد.
این سلول‌ها طول موجهای مختلف را دریافت می‌‌کنند و به این رویه کمک می‌‌نمایند بتواند رنگ‌های مختلف را از یک دیگر تفکیک نمایند اما این تفاوت در حساسیت یک یا چند سلول باعث میشود که فرد کور رنگی داشته باشد.
علائم کوررنگی
معمولا والدین می توانند این نوع اختلال را در کودکی فرزندشان تشخیص دهند اما در برخی از کودکان این علائم بسیار خفیف است که قابل تشخیص نیست.
برخی از علائم شایغ کوررنگی عبارتند از:
- عدم توانایی در دیدن سایه‌ها یا توناژ برخی رنگ‌ها
- حرکات سریع چشم در برخی موارد نادر
- مشکل در تفکیک و مجزا سازی بین رنگ‌ها
کوررنگی چگونه درمان می شود؟
متاسفانه این نوع اختلال قابل درمان نیست و مشکلی دردید به وجود نمی آورد و طبیعی نیست و نیاز به برخی روش های اقتباسی خاص می باشد.
دیگر بیماری های چشمی شایع
نا به اینجا به 5 تا از بیماری های چشمی اشاره کردیم که برای برخی ممکن است ناشناخته باشد و برای برخی هم برعکس. یعنی شاید خیلی از خوانندگان این 5 بیماری را تجربه کرده باشند.
در پایان به چند بیماری چشمی دیگر رایج اشاره شده است که عبارتند از:
- آب مروارید
- آب سیاه
- خشکی چشم
- بیماری چشمی ناشی از دیابت
- قوز قرنیه
- تحلیل رفتن عضلات چشم بر اثر کهولت سن
- دید کم