شبکیه بافتی نازک و حساس به نور است، که در پشت چشم قرار دارد. آسیب آن می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی و تغییرات شدید در کیفیت بینایی شود. بخشی از فرایند درمان به شرایط خاص بیمار بستگی دارد؛ به همین دلیل داشتن اطلاعاتی کلی از شرایط امری مهم است.
پارگی شبکیه چیست؟
پارگی شبکیه به شکاف‌های کوچک ایجاد شده در بافت آن اشاره دارد. در پارگی، شبکیه به طور کامل جدا نمی‌شود؛ اما بافت آن دیگر به شکل طبیعی به پشت چشم متصل نمی‌شود. پارگی شبکیه با جداشدگی شبکیه تفاوت دارد اما در صورت درمان نشدن می‌تواند به جداشدگی کامل شبکیه منجر شود.
علل پارگی شبکیه چشم
شایع‌ترین علت پارگی شبکیه، بافت ژل مانند زجاجیه‌ی چشم است. گاهی اوقات زجاجیه به شبکیه می‌چسبد و به مرور زمان آن را می‌کشد. این کشش می‌تواند باعث ایجاد پارگی در امتداد شبکیه شود. آسیب فیزیکی به چشم نیز می‌تواند به ایجاد پارگی یا افزایش احتمال آن کمک کند. علاوه بر این جراحی‌های چشمی نیز ممکن است منجر به پارگی در شبکیه شوند. سایر عوامل خطر عبارت‌اند از:
- -افزایش سن
- -نزدیک بین بودن
- -نازک‌تر شدن شبکیه چشم
- -داشتن سابقه‌ی خانوادگی جداشدگی یا پارگی شبکیه
شایع ترین علائم پارگی شبکیه چشم
در برخی موارد پارگی شبکیه ممکن است بدون بروز هیچ نشانه‌ی خاصی ایجاد شود؛ اما شایع‌ترین علائم پارگی شبکیه چشم شامل این موارد می‌شوند:
1-ظهور ناگهانی تصاویر شناور
2-لکه‌های سیاه در میدان دید
3-جرقه‌های نور
4-تاری دید
5-تیرگی دید
6-از دست دادن دید محیطی
درمان پارگی شبکیه چشم
در صورت پارگی شبکیه، پزشک متخصص ممکن است یکی از دو روش زیر را پیشنهاد دهد:
درمان با لیزر
در درمان با لیزر یا فتوکواگولاسیون، متخصص با استفاده از لیزر اطراف شکاف را احاطه می‌کند و از بزرگتر شدن آن جلوگیری می‌کند. همچنین مانع از ورود مایع چشم به پشت پارگی می‌شود. لیزر با سوزاندن بافت شبکیه، تغییراتی در بافت ایجاد می‌کند، که منجر به التیام آن می‌شود. با التیام بافت، مایع پشت چشم جمع نمی‌شود و از جدا شدن کامل شبکیه جلوگیری می‌کند. این روش حدود 15 دقیقه طول می‌کشد.
روش کرایوپکسی
در این روش متخصص از انجماد برای التیام پارگی شبکیه استفاده می‌کند. هدف این روش نیز مانند لیزر، جلوگیری از تجمع مایع پشت چشم و جدا شدن کامل شبکیه است. در کرایوپکسی سرمای شدید بافت را تغییر می‌دهد و پارگی را می‌بندد. این روش حدود 30 دقیقه طول می‌کشد.
عوارض درمانی
مانند هر درمان پزشکی دیگر، روش‌های درمان پارگی شبکیه نیز با عوارضی همراه هستند. برخی از عوارض در هر دو روش لیزر و کرایوپسی عبارت‌اند از:
-خونریزی در چشم
-کاتاراکت
-نیاز به جراحی مجدد
-سردرد
مدت زمان لازم برای بهبودی
ممکن است پس از درمان مجبور به استفاده از چسب چشم شوید. با این حال می‌توانید بلافاصله به فعالیت‌های روزمره‌ی خود باز گردید. حتی می‌توانید فعالیت‌های شغلی خود را نیز از سر بگیرید یا رانندگی کنید؛ به شرطی که فعالیت‌های شما سنگین نباشند و به بدن فشار وارد نکنند. برای انجام فعالیت‌های سنگین باید حداقل چند هفته از درمان سپری شده باشد.
پیشگیری از پارگی شبکیه چشم
با رعایت برخی نکات می‌توان از سلامت چشم محافظت کرد و احتمال پارگی شبکیه را کاهش داد؛ برخی از این نکات عبارت‌اند از:
تعیین نوبت و انجام مکرر چکاپ
معاینه‌ی چشم از سلامت چشم شما محافظت می‌کند؛ به خصوص اگر با مشکلاتی مانند نزدیک بینی درگیر هستید. نزدیک بینی یکی از عوامل خطر برای پارگی شبکیه به شمار می‌رود. همچنین پزشک می‌تواند با انجام معاینه‌ی چشم در وضعیت گشاد شده، به وجود حفره‌های ریز پی ببرد.
استفاده از محافظ چشم
هنگام ورزش یا انجام فعالیت‌های مخاطره‌آمیز بهتر است از عینک ایمنی یا محافظ‌های مخصوص برای محافظت از چشمان خود استفاده کنید.
دریافت درمان سریع پس از هر آسیب بینایی یا تغییر در بینایی
در صورتی که به هر نوع آسیب چشمی دچار شدید و یا تغییراتی در کیفیت دید خود مانند تاری یا مسائل دیگر احساس کردید، سریعا به پزشک یا اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
داشتن سبک زندگی سالم
با داشتن تغذیه‌ی مقوی و سالم و ورزش به طور منظم، می‌توان بیماری‌های مزمن را کنترل کرد. بیماری‌های مزمن می‌توانند سلامت چشم را به خطر بیاندازند و احتمال آسیب‌هایی مانند پارگی شبکیه را افزایش دهند.
علائم خطرناک پس از درمان
در صورتی که تحت درمان پارگی شبکیه چشم قرار گرفتید و پس از آن هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید:
- -درد شدید
- -از دست دادن دید
- -علائم عفونت مانند چرک، تورم یا تب
پارگی شبکیه، عامل خطر مهم برای جداشدگی شبکیه چشم
مطلع شدن از پارگی شبکیه به خصوص در مواردی که علائم خاصی نداشته باشید، می‌تواند نگران کننده باشد؛ اما پزشک متخصص می‌تواند با روش‌های مختلفی پارگی را التیام بخشد. با این که پارگی شبکیه از جداشدگی شبکیه، کم‌خطرتر است، اما می‌تواند به مرور گسترش یابد و به جداشدگی کامل شبکیه منجر شود. کنترل بیماری‌های مزمن و محافظت از چشم در برابر هر گونه آسیب باعث کاهش احتمال پارگی شبکیه می‌شود.