اغلب پرش‌های پلک بی‌ضرر و خفیف هستند و روی دید شما تاثیری ندارند. با این حال، برخی از مشکلات عصبی وجود دارد که می‌تواند باعث انقباض عضلات پلک شود، مانند بلفارواسپاسم و همی فاسیال اسپاسم که این شرایط معمولا باعث بسته شدن کامل پلک‌ها می‌شود و دید را محدود یا کاملا مسدود می‌کند؛ همچنین سایر عضلات صورت نیز ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرند.
علت های پرش چشم:
انقباضات چشمی دلایل مختلفی دارند، از جمله:
- میوکیمی پلک
- بلفارواسپاسم
- اسپاسم همی فاسیال
1-میوکیمی پلک
میوکیمی پلک، انقباضات مداوم و ریز توصیف می‌شود. این نوع انقباض به طور قابل توجهی رایج است و برای بسیاری از افراد اتفاق می‌افتد. میوکیمی پلک به طور معمول یک طرفه است و عمدتاً پلک تحتانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علل میوکیمی پلک
- خستگی
- فشار
- اضطراب
- کافئین بیش از حد
- مصرف الکل
- ورزش
- سیگار کشیدن
- تحریک سطح چشم یا پلک‌های داخلی
- باد یا آلودگی هوا
- برخی داروها، به عنوان مثال توپیرامات، کلوزاپین، نمک‌های طلا (سدیم اوروتیومالات) و فلوناریزین
علاوه بر این، برخی از بیماری‌های عصبی، مانند بیماری‌های دمیلینه کننده، بیماری‌های خودایمنی و آسیب‌شناسی ساقه مغز نیز، ممکن است باعث پرش پلک شوند که اغلب با سایر تظاهرات عصبی همراه است.
درمان میوکیمی پلک
- اکثر موارد پس از حذف کامل عوامل محرک، خود محدود شونده هستند.
- اگر انقباض چشم بیش از 3 ماه با اختلال در کیفیت زندگی ادامه یابد، تزریق سم بوتولینوم به ماهیچه‌های پلک، اغلب برای کمک به فلج شدن عضله منقبض، در‌نظر‌گرفته می‌شود.
2-بلفارواسپاسم
بلفارواسپاسم در اثر انقباض غیرطبیعی ماهیچه‌های پلک ایجاد می‌شود. معمولاً یک بیماری دو طرفه است و هر دو چشم را درگیر می‌کند. زنان، به خصوص در سنین 40 تا 60 سال، بیشتر از مردان، مستعد ابتلا به بلفارواسپاسم هستند. علائم در ابتدا خفیف است؛ با این حال، فراوانی انقباضات و اسپاسم عضلانی ممکن است افزایش یابد و باعث بسته شدن پلک‌ها شود. اگر پیشرونده شود، به طور بالقوه می‌تواند بینایی را مختل کند.
علل بلفارواسپاسم
علت بلفارواسپاسم ناشناخته است، اگرچه احتمال دخالت ژنتیکی وجود دارد. در برخی موارد، کمبود دوپامین در عقده‌های قاعده‌ای که در درجه اول مسئول کنترل حرکتی است، ممکن است نقش مهمی در ایجاد بلفارواسپاسم داشته باشد.
بلفارواسپاسم توسط عوامل زیر نیز ایجاد می‌شود:
- ضربه قبلی به سر و صورت
- سابقه خانوادگی اختلالات حرکتی، مانند دیستونی و لرزش
- بلفارواسپاسم انعکاسی ناشی از برخی بیماری‌های چشمی مانند خشکی چشم، بلفاریت (التهاب در لبه‌های پلک)، التهاب داخل چشم و حساسیت به نور.
- تحریک مننژ
- برخی داروها، به عنوان مثال برخی از داروهای ضد پارکینسون
- سیگار کشیدن
- اختلالات حرکتی، مانند دیسکینزی دیررس، دیستونی عمومی، بیماری ویلسون و سندرم پارکینسون
درمان بلفارواسپاسم
- حذف عوامل مؤثر در بلفارواسپاسم از جمله استفاده از قطره های اشک مصنوعی، درمان بلفاریت و استفاده از عینک آفتابی، به ویژه عینک FL-41 ، برای فیلتر کردن طول موج‌های خاص نور و جلوگیری از حساسیت به نور.
- مصرف شل‌کننده‌های عضلانی دهان با داروهای خواب‌آور.
- تزریق سم بوتولینوم به عضله پلک.
- برداشتن پلک و ماهیچه‌های فشردن ابرو را می‌توان در بیمارانی که به تزریق‌های زنجیره‌ای سم بوتولینوم پاسخ ندادند در نظر گرفت.
3-همی فاسیال اسپاسم
اسپاسم همی فاسیال یک اختلال عصبی عضلانی است که با انقباضات غیرارادی مکرر یا اسپاسم عضلات یک طرف صورت مشخص می‌شود. اگرچه این عارضه هم در مردان و هم در زنان رخ می‌دهد، اما زنان 50 تا 60 ساله را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مرحله اولیه، اولین علامت اسپاسم همی صورت، تکان دادن غیر ارادی، تنها در یک طرف صورت است. اسپاسم عضلانی اغلب در پلک به صورت انقباض خفیف شروع می‌شود که ممکن است به طور قابل توجهی مختل کننده نباشد. با گذشت زمان، انقباض شدیدتر می‌شود و به سایر نواحی همان سمت صورت، مانند گونه‌ها و لب‌ها سرایت می‌کند. در موارد شدید با بدتر شدن شرایط، اسپاسم عضلانی غیر ارادی می‌تواند به طور غیر قابل کنترلی پایدار باشد. اسپاسم همی‌فاسیال به ندرت هر دو طرف صورت را درگیر می‌کند، اما ماهیچه‌های هر طرف به طور غیرارادی در زمان‌بندی نامرتبط منقبض می‌شوند.
علل اسپاسم همی صورت
- حرکات صورت
- اضطراب
- فشار
- بیش از حد خسته بودن
تشخیص اسپاسم همی صورت
- سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
- آزمایشات تصویربرداری، به عنوان مثال تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
درمان اسپاسم همی صورت
- برخی از بیماران ممکن است به داروهای ضد صرع خوراکی خاصی که برای جلوگیری از انقباض عضلات استفاده می‌شوند، پاسخ دهند.
- تزریق سم بوتولینوم
- یک روش جراحی به نام رفع فشار میکروواسکولار که می‌تواند برای کاهش فشار عروقی عصب هفتم جمجمه انجام شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برای اکثر ما، پرش معمول پلک، یک آزار مختصر و جزئی است. پرش پلک یا تیک چشم، زمانی است که شما دچار اسپاسم یا حرکت خفیف پلک بالا یا پایین می‌شوید. پرش پلک به طور ناگهانی آغاز می‌شود و می‌تواند یک دقیقه، ساعت، روز یا حتی بیشتر طول بکشد.
اگر دچار انقباض مداوم پلک چشم هستید، می‌توانید برای مشاوره و درمان مشکل خود، به چشم پزشک مراجعه نمایید.