به طور معمول، بیماران از کلمه “پیوند چشم” استفاده می کنند. با این حال، مانند سایر جراحی های پیوند عضو یا بافت، پیوند چشم واقعی هنوز امکان پذیر نیست. حتی با کمک ابزارها و تجهیزات مدرن فعلی، چشم پزشکان نمی توانند کل چشم را از طریق جراحی پیوند بزنند. برای بهبود وضعیت چشم یا بینایی نمی توان کل چشم را از یک فرد برداشت و به بیمار دیگر پیوند زد.
در حال حاضر، تنها روشی که برای پیوند چشم در دسترس بیماران چشمی است، «پیوند قرنیه» (کراتوپلاستی) است. این یک روش جراحی است که در آن تمام یا بخشی از قرنیه با بافت قرنیه از یک شخص اهدا کننده به دیگری منتقل می شود.
چرا پیوند قرنیه انجام می شود؟
در اکثر موارد، عمل پیوند قرنیه برای بازگرداندن بینایی انجام می شود. این روش همچنین ممکن است ظاهر قرنیه چشم آسیب دیده یا بیمار را بهبود بخشد، درد یا سایر علائم مرتبط با بیماری های قرنیه را تسکین دهد. بسیاری از بیماری های چشمی وجود دارد که می توان با جراحی پیوند قرنیه درمان کرد که عبارتند از:
- قوز قرنیه
- دیستروفی فوکس قرنیه
- زخم قرنیه
- عوارض ناشی از جراحی قبلی چشم
- سوختگی شیمیایی قرنیه
خطرات پیوند قرنیه :
اگرچه پیوند قرنیه یک روش مؤثر و ایمن است، اما همچنان خطرات و عوارضی را به همراه دارد. این خطرات شامل موارد زیر می باشد:
- عفونت شدید چشم
- رد قرنیه اهدا کننده
- دید کمتر از حد مطلوب
- کدر شدن عدسی چشم (آب مروارید)
- فشار چشم بالا (گلوکوم)
انواع روش های پیوند قرنیه:
عمدتاً سه نوع پیوند قرنیه وجود دارد. چشم پزشک بسته به مشکل قرنیه شما بهترین روش را بر اساس نیاز پیشنهاد می کند.
انواع پیوند قرنیه عبارتند از:
DALK – کراتوپلاستی لایه قدامی عمیق:
در این روش پزشک 4 لایه بالایی قرنیه را جدا می کند و آخرین لایه را دست نخورده می گذارد. در این روش چشم پزشک هوا را برای بلند کردن لایه‌های قرنیه تزریق می‌کند و لایه‌های خارجی قرنیه را جدا می‌کند. سپس جراح این لایه ها را برداشته و جایگزین می کند. DALK یک روش رایج برای افراد مبتلا به اسکار قرنیه و قوز قرنیه است. زمان بهبودی این روش کوتاهتر از سایر انواع کراتوپلاستی است.
EK – کراتوپلاستی اندوتلیال:
جراح در این روش فقط داخلی ترین لایه قرنیه را جایگزین می کند. کراتوپلاستی اندوتلیال برای آن دسته از افرادی که دیستروفی اندوتلیال قرنیه و سایر شرایطی که لایه اندوتلیال قرنیه را تحت تاثیر قرار می دهند، مناسب است. در این جراحی از حباب هوا برای نگه داشتن و حمایت از لایه اندوتلیوم جدید در داخل قرنیه استفاده می شود. یکپارچگی ساختاری چشم بهتر حفظ می شود زیرا تنها یک لایه جایگزین می شود. همچنین آستیگماتیسم نسبت به سایر کراتوپلاستی ها کمتر است.
PK – کراتوپلاستی نافذ:
همچنین این روش به عنوان پیوند “ضخامت کامل” شناخته می شود. در این فرآیند، قرنیه اهداکننده جایگزین کل قرنیه می شود. قرنیه با 16 بخیه یا بیشتر در جای خود نگه داشته می شود. کراتوپلاستی نافذ در صورتی انجام می‌شود که بیمار پیوند DALK داشته باشد و اثری نداشته باشد یا لایه‌های اندوتلیال و استروما قرنیه آسیب دیده باشد. بعد از این جراحی معمولاً تا 3 ماه یا بیشتر بخیه ها برداشته نمی شوند. بینایی در طول فرآیند بهبود می یابد، اما بیمار برای بهبود کامل پیوند به بیش از یک سال زمان نیاز دارد.
پیدا کردن قرنیه اهداکننده:
قرنیه های مورد استفاده در پیوند قرنیه از اهداکنندگان فوت شده است. بسیاری از افراد سالم به طور خاص قرنیه های خود را اهدا می کنند که پس از مرگ به راحتی برای اهدا در دسترس است. قرنیه اهداکنندگانی که دارای شرایط نامطلوب سلامتی یا چشمی بودند استفاده نمی شود.
مراقبت‌های بعد از عمل پیوند قرنیه:
- چشم پزشک ممکن است قطره های چشمی را برای کاهش احتمال عفونت و التهاب تجویز کند. مطابق دستور پزشک داروها را در تایم مشخص مصرف کنید.
- دستورالعمل ها را به دقت رعایت کنید و از چشم در برابر هر نوع آسیب و ضربه محافظت کنید.
- مالیدن یا فشار دادن چشم ممنوع می باشد.
- بسته به روش پیوند، ممکن است برای مدتی نیاز باشد به پشت بخوابید، این کار به جای گیری بهتر قرنیه اهدایی در جای خود کمک می کند.
- معاینه و مراجعه به پزشک پس از جراحی ضروری است. قطره های چشمی ممکن است برای بیش از یک سال بر اساس وضعیت پیوند قرنیه لازم باشد.