خشکی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که چشم‌ها اشک خیلی کمی تولید می‌کنند یا اشک خیلی سریع تبخیر می‌شود. این بیماری می‌تواند یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد. علائم احتمالی آن شامل درد یا ناراحتی چشم، تاری دید و افزایش حساسیت به نور است.
این بیماری می‌تواند خفیف تا شدید باشد موارد خفیف ممکن است با درمان‌های بدون نسخه (OTC) رفع شوند در حالی که در موارد شدیدتر ممکن است به داروهای تجویزی نیاز داشته باشید. ممکن است در موارد نادر، فرد برای درمان علل خاصی از خشکی چشم نیاز به جراحی داشته باشد.
تغییرات سبک زندگی می‌تواند در درمان و مدیریت این بیماری مفید باشد.
این مقاله علائم و علل خشکی چشم را بیان می‌کند و برخی از عوامل خطر این بیماری را مورد بحث قرار می‌دهد. ما همچنین اطلاعاتی در مورد تشخیص، درمان و پیشگیری از خشکی چشم ارائه می‌دهیم و در مورد برخی از عوارض احتمالی این بیماری صحبت می‌کنیم.
علائم خشکی چشم:
سندرم خشکی چشم ممکن است علائم مختلفی ایجاد کند، از جمله:
- قرمزی یا درد چشم
- پارگی بیش از حد
- احساس سوزش یا خارش در چشم
- احساس شن در چشم
- مخاط رشته‌ای در داخل یا اطراف چشم
- حساسیت چشم به دود یا باد
- حساسیت به نور
- تاری دید، به خصوص در اواخر روز
- دوبینی
- خستگی چشم پس از مطالعه، حتی برای مدت کوتاه
- مشکل در باز نگه داشتن چشم‌ها
- ناراحتی هنگام استفاده از لنزهای تماسی
- چسبیدن پلک‌ها هنگام بیدار شدن از خواب
ممکن است برخی از افراد چشم درد شدیدی را تجربه کنند که منجر به اضطراب و مشکل در عملکرد روزانه شود.
علت اصلی خشکی چشم تولید ناکافی اشک و عدم تعادل در مخلوط اشک است.
علل خشکی چشم:
چشم‌های سالم دارای پوشش ثابتی از “لایه اشک” هستند که یک غشای مایع است و باعث دید واضح می‌شود و از خشک شدن چشم‌ها جلوگیری می‌کند. غدد اشک آور مسئول تولید اشک هستند.
علت اصلی این بیماری تولید ناکافی اشک و عدم تعادل در مخلوط اشک است که باعث می‌شود آنها خیلی سریع تبخیر شوند.
عدم تعادل در مخلوط اشک:
لایه اشک از سه لایه روغن، آب و مخاط تشکیل شده است. وجود مشکل در هر یک از این‌ها می‌تواند منجر به علائم خشکی چشم شود.
لایه بالایی:
لایه بالایی مخلوط اشک از روغنی تشکیل شده است که از غدد میبومین در لبه پلک‌ها مشتق می‌شود. روغن‌ها به صاف شدن سطح اشک و کاهش سرعت تبخیر اشک کمک می‌کنند. مشکل در سطح روغن می‌تواند باعث تبخیر سریع اشک شود.
برخی شرایط می‌توانند غدد میبومین را مسدود کنند، در نهایت تولید روغن را قطع کرده و احتمال خشکی چشم را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال می‌توان به بیماری التهابی پلک بلفاریت و بیماری التهابی پوست روزاسه اشاره کرد.
لایه میانی:
لایه میانی مخلوط اشک ضخیم‌ترین لایه است و از آب و نمک غدد اشک یا “اشکی” تشکیل شده است. آب و نمک با شستن ذرات و مواد محرک به پاکسازی چشم کمک می‌کند.
مشکلات لایه میانی می‌تواند منجر به ناپایداری لایه پارگی شود. اگر لایه آب بیش از حد نازک باشد، لایه‌های روغن و مخاط ممکن است با یکدیگر تماس داشته باشند و در نتیجه ترشح رشته‌ای ایجاد شود که مشخصه خشکی چشم است.
لایه داخلی:
لایه داخلی از مخاط تشکیل شده است که اشک را قادر می‌سازد تا به طور یکنواخت روی چشم‌ها پخش شود. مشکلات لایه داخلی می‌تواند منجر به ایجاد لکه‌های خشک روی قرنیه شود که غشای شفافی است و در جلوی عنبیه و مردمک چشم قرار می‌گیرد.
کاهش تولید اشک:
در سن 50 سالگی، تولید اشک کاهش می‌یابد. هنگامی که تولید اشک به یک نقطه خاص کاهش می‌یابد، چشم‌ها خشک می‌شوند و به راحتی تحریک و ملتهب می‌شوند. این امر در زنان به خصوص پس از یائسگی شایع‌تر است.
هنگامی که تولید اشک به یک نقطه خاص کاهش می‌یابد، چشم‌ها خشک می‌شوند.
عوامل خطر خشکی چشم:
در ادامه عواملی بیان شده است که ممکن است خطر ابتلا به خشکی چشم را در افراد افزایش دهند:
مشکلات پلک:
هر بار که فرد پلک می‌زند، پلک‌های او لایه نازکی از اشک را روی سطح چشم پخش می‌کند. مشکلات پلک می‌تواند بر حرکت پلک زدن (که لایه اشک را به طور یکنواخت در سراسر چشم پخش می‌کند)، تأثیر بگذارد. نمونه‌هایی از این قبیل مسائل عبارتند از:
- اکتروپیون که در آن پلک به سمت بیرون می‌چرخد.
- آنتروپیون که در آن پلک به سمت داخل می‌چرخد.
- بلفاریت که پلک التهاب دارد.
- استفاده از لنزهای تماسی نیز می‌تواند بر حرکت پلک تاثیر بگذارد و باعث خشکی چشم شود.
سایر شرایط پزشکی:
برخی از شرایط پزشکی ممکن است تولید اشک را کاهش دهند. این شرایط عبارتند از:
کمبود ویتامین A
بیماری‌های خود ایمنی مانند:
- سندرم شوگرن
- لوپوس
- اسکلرودرمی
- روماتیسم مفصلی
- دیابت
- پرتو درمانی
- فاکتورهای محیطی
عوامل محیطی خاصی می‌توانند بر سرعت تبخیر اشک تأثیر بگذارند. از جمله:
- عوامل اقلیمی مانند آب و هوای خشک، گرم یا بادی
- گرمایش داخلی یا تهویه مطبوع
- ارتفاع بالا
- قرار گرفتن در معرض دود
- استفاده از لنزهای تماسی
سایر عوامل محیطی ممکن است تمرکز بینایی را افزایش داده و سرعت پلک زدن را کاهش دهند و باعث خشکی چشم شوند. از جمله:
- استفاده از مانیتور کامپیوتر
- خواندن
- رانندگی
- داروها
داروها و روش‌های پزشکی زیر می‌توانند باعث خشکی چشم شوند یا به آن کمک کنند:
- برخی از دیورتیک‌ها
- آنتی هیستامین‌ها
- ضد احتقان‌ها
- مصرف قرص خواب
- مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)
- قرص‌های ضد بارداری
- برخی از داروهای ضد افسردگی
- برخی از داروهای آکنه، به ویژه داروهای ایزوترتینوئین
- مورفین و سایر مسکن‌های مبتنی بر مواد افیونی
- جراحی‌های انکساری چشم، مانند کراتومیلوسیس درجا با لیزر (LASIK) (که ممکن است به طور موقت خطر خشکی چشم را افزایش دهد.)
پزشک ممکن است برای افزایش تولید اشک قطره‌های چشمی تجویز کند.
تشخیص خشکی چشم:
برای تشخیص خشکی چشم، پزشک در مورد علائم فرد سوال می‌پرسد و چشم او را معاینه می‌کند. پزشک همچنین یک معاینه برای دیدن پشت چشم انجام می‌دهد. این روش یک روش ساده و بدون درد است که شامل استفاده از قطره‌های چشمی برای گشاد کردن مردمک چشم است.
معاینه دقیق چشم می‌تواند اطلاعاتی درباره موارد زیر ارائه دهد:
- میزان اشک تولید شده توسط چشم‌ها
- سرعت تبخیر اشک
- ساختار پلک‌ها
پزشک همچنین سابقه پزشکی فرد را بررسی می‌کند و در مورد مصرف هر گونه دارو یا مکمل‌ها هم سؤال می‌کند.
رویکردهای درمانی خشکی چشم:
هدف درمان خشکی چشم موارد زیر است:
- کاهش خشکی و ناراحتی چشم
- حفظ سلامت کلی چشم
بسته به علت خشکی چشم، درمان ممکن است شامل یک یا چند روش زیر باشد:
- اضافه کردن اشک
- حفظ اشک
- افزایش تولید اشک
درمان علل زمینه‌ای:
در زیر اطلاعات بیشتری در مورد این رویکردها و سایر رویکردها ارائه شده است.
چشم‌های سالم دارای پوشش ثابتی از “لایه اشک” هستند که یک غشای مایع است.
اضافه کردن اشک:
یک فرد اغلب می‌تواند موارد خفیف خشکی چشم را با استفاده از اشک مصنوعی OTC درمان کند. یک داروساز می‌تواند مناسب‌ترین محصول را برای استفاده توصیه کند.
به طور کلی، افراد باید از محصولات حاوی مواد نگهدارنده و سایر افزودنی‌ها اجتناب کنند زیرا این مواد می‌توانند خشکی چشم را تحریک کنند.
استفاده از قطره‌های چشمی قبل از انجام فعالیت‌های تشدید کننده خشکی چشم می‌تواند مفید باشد. بهتر است پمادها را شب استفاده کنید زیرا ممکن است به طور موقت دید را تار کنند.
حفظ اشک:
هدف از این روش حفظ اشک برای مدت طولانی‌تری است. این می‌تواند شامل انسداد مجاری اشکی باشد که اشک را از چشم خارج می‌کند.
یک راه حل موقت شامل مسدود کردن مجاری اشک با سیلیکون‌های کوچک یا ژل مانند است. راه حل دائمی‌تر شامل جراحی برای بستن مجاری اشکی است.
افزایش تولید اشک:
پزشک ممکن است برای افزایش تولید اشک قطره‌های چشمی تجویز کند. فردی که خشکی چشم‌های شدید یا مداوم را تجربه می‌کند ممکن است به سیکلوسپورین خوراکی یا لیفیتگراست (Xiidra) نیاز داشته باشد.
درمان شرایط زمینه‌ای:
نحوه برخورد پزشکان با شرایط زمینه‌ای به بیماری بستگی دارد. به عنوان مثال، آنها ممکن است آنتی بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی را برای درمان بلفاریت باکتریایی تجویز کنند، یا برنامه درمانی فرد را برای کنترل بهتر یک بیماری خودایمنی تغییر دهند.
درمان‌های خانگی:
مراقبت در منزل می‌تواند به تسکین برخی از علائم خشکی چشم کمک کند. پزشک ممکن است راه‌های زیر را پیشنهاد دهد:
- پاکسازی پلک‌ها با یک پاک کننده پلک تجویزی برای از بین بردن چربی و باکتری‌ها
- استفاده از کمپرس گرم روی پلک‌ها برای تسکین درد
- ماساژ ملایم پلک
- تغییرات رژیم غذایی
با توجه به منبع مورد اعتماد موسسه ملی چشم (NEI)، کمبود ویتامین A یا اسیدهای چرب امگا 3 می‌تواند خطر ابتلا به خشکی چشم را افزایش دهد. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که مکمل‌های ویتامین A یا امگا 3 ممکن است به درمان خشکی چشم کمک کنند.
یک مطالعه کوچک در سال 2019 از 30 شرکت کننده مرد مبتلا به خشکی چشم نشان داد که مکمل‌های کوتاه مدت ویتامین A کیفیت اشک را بهبود می‌بخشد، اما کمیت اشک را بهبود نمی‌بخشد. نویسندگان خاطرنشان کردند که برای تعیین اثربخشی مکمل ویتامین A برای خشکی چشم به مطالعات بیشتر در مقیاس بزرگتر نیاز است.
منابع ویتامین A عبارتند از:
- کبد
- ماهی روغنی
- تخم مرغ
- پنیر
- شیر و ماست
- سبزیجات قرمز
- سبزیجات برگ سبز
یک متاآنالیز در سال 2019 نشان داد که مکمل اسیدهای چرب امگا 3 به طور قابل توجهی علائم و نشانه‌های بیماری خشکی چشم را در مقایسه با دارونما بهبود می‌بخشد. نویسندگان مطالعه به این نتیجه رسیدند که مکمل امگا 3 ممکن است یک درمان موثر برای خشکی چشم باشد.
منابع امگا 3 عبارتند از:
- ماهی روغنی
- غذای دریایی
- دانه کتان
- سویا
- روغن کانولا
- سیستم‌های ضربان حرارتی
این دستگاه‌ها غدد میبومین را تحریک می‌کنند و به افراد مبتلا به اختلالات غده میبومین کمک می‌کنند. آنها با ارائه گرما و فشار کار می‌کنند. برخی از نمونه‌ها عبارتند از Lipiflow و Tear Care.
مراقبت در منزل می‌تواند به تسکین برخی از علائم کمک کند.
نور پالسی شدید:
نور پالسی شدید (IPL) نوعی نور درمانی با طیف وسیعی از کاربردها است. مردم به طور فزاینده‌ای از آن برای درمان خشکی چشم استفاده می‌کنند که نتیجه اختلال عملکرد غدد میبومین است. یک متخصص این روش را در مطب یا کلینیک خود انجام می‌دهد.
عمل جراحی:
با توجه به منبع NEITrusted، جراحی ممکن است یک گزینه درمانی مناسب برای افرادی باشد که به دلیل مشکل ظاهری یک یا هر دو پلک، خشکی چشم را تجربه می‌کنند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است جراحی را برای اصلاح شلی پلک پایین توصیه کند، وضعیتی که می‌تواند باعث تخلیه اشک از چشم شود.
پیشگیری از خشکی چشم:
انجمن بینایی سنجی آمریکا نکات زیر را برای کمک به جلوگیری از این بیماری ارائه می‌دهد:
- پلک زدن منظم هنگام مطالعه یا خیره شدن به صفحه کامپیوتر برای مدت طولانی
- استفاده از عینک آفتابی با فریم بسته در بیرون از منزل برای محافظت از عوامل آب و هوایی خشکی چشم
- اجتناب از محیط‌های خشک در فضای باز
- استفاده از دستگاه مرطوب کننده برای افزایش رطوبت در محیط کار و خانه
- نوشیدن آب فراوان برای جلوگیری از کم آبی بدن.
ایران لنز از معتبرترین وارد کننده های لنز چشمی با برندهای مورد تایید سازمان‌های بهداشتی جهانی است.
در ایران لنز شما می‌توانید سفارش‌های خود را اعم از (لنز رنگی، لنز طبی بی‌رنگ، لنز طبی رنگی و لنز توریک) ثبت نمایید.
اگر در مورد سلامت چشمان خود دچار تردید هستید می‌توانید با مشاورین ما از طریق واتس اپ، تلگرام، دایرکت و شماره های تماس در ارتباط باشید و به صورت رایگان از آنها در خصوص سلامت چشم و خرید محصولات جانبی مشاوره بگیرید.
منبع: dry eyes
